3 min
Równomierny odcień skóry może ulegać zaburzeniu pod wpływem wielu różnych czynników, zwłaszcza promieniowania UV, ale też zaburzeń hormonalnych, stanów zapalnych, czy niewłaściwej pielęgnacji. Piękną cerę można natomiast zachować dzięki właściwej profilaktyce, a ewentualnie już powstałe niedoskonałości redukować z pomocą wielu metod. Dowiedz się, co odpowiada za plamy pigmentacyjne i jak je usuwać.
Czym są i jak wyglądają plamy pigmentacyjne?
Na twarzy i ciele często pojawiają się różne rodzaje przebarwień (ciemniejszych od koloru skóry) i odbarwień (jaśniejszych). Te pierwsze zwykle mają charakter hiperpigmentacji, czyli stanowią skupisko barwnika skóry – melaniny. Powstają one w następstwie nadmiaru i/lub nierównomiernego rozłożenia pigmentu.
W zależności od etiologii i rodzaju, plamy pigmentacyjne mogą przyjmować różną postać. Zwykle są to beżowe lub brązowe obszary o nieregularnych brzegach, równe z powierzchnią skóry, co odróżnia je od pieprzyków czy innych zmian barwnikowych. Ich lokalizacja i wygląd bywają różne w zależności od podłoża.
- Ostuda (melasma) charakterystyczna dla zmian hormonalnych najczęściej występuje w okolicy nosa, policzków i czoła. Pojawia się głównie u kobiet w czasie ciąży i w okresie menopauzy.
- Plamy soczewicowate – są to ciemne, brązowe przebarwienia zwykle o średnicy ok. 2 cm, mogą występować na różnych partiach ciała i wynikają z długotrwałej i częstej ekspozycji na światło słoneczne. Chociaż są nazywane plamami starczymi, mogą występować w każdym wieku.
- Przebarwienia pozapalne – zwykle lokalizują się w miejscu wcześniej toczącego się zapalenia. Najczęściej pojawiają się po trądziku i innych schorzeniach dermatologicznych.
Ciemne plamy zwykle pojawiają się na skórze twarzy, szyi, dekolcie, ramionach i dłoniach, ponieważ te obszary są narażone na działanie promieni słonecznych. Występują najczęściej na twarzy i ciele osób z jasną karnacją.
Co odpowiada za brązowe plamy barwnikowe?
Pigment odpowiada za odcień karnacji, a także ochronę głębszych tkanek przed negatywnym działaniem czynników zewnętrznych, zwłaszcza promieniowania słonecznego. Wydzielany jest on przez melanocyty (komórki barwnikowe skóry) w dużej ilości po nadmiernej ekspozycji skóry na słońce. Plamy pigmentacyjne najczęściej więc są konsekwencją opalania.
Poza wzmożoną produkcją melaniny w skórze po ekspozycji na słońce za możliwe przyczyny tego typu plam wymienia się też m.in.:
- zaburzenia hormonów biorących udział w procesie melanogenezy;
- czynniki genetyczne – niektóre plamy na skórze mogą być wrodzone, np. piegi;
- niektóre choroby skóry, np. AZS, łuszczyca;
- choroby wątroby i tarczycy;
- stosowanie środków antykoncepcyjnych (hormonalnych);
- przyjmowanie niektórych leków i ziół.
Profilaktyka SPF i pielęgnacja skóry z przebarwieniami
Chociaż przyczyny powstawania przebarwień bywają złożone, zawsze mają związek z promieniami UV. Chcąc im zapobiegać, a także sprzyjać ich rozjaśnianiu, niezbędna jest systematyczna ochrona przeciwsłoneczna. Należy zawsze stosować krem z SPF minimum 30 przebywając na zewnątrz. Dotyczy to również chłodnych pochmurnych dni, a nawet okresu zimowego.
Skóra staje się podatniejsza na powstawanie plam pigmentowych również, jeśli brakuje jej składników odżywczych i wody. Ważne jest więc, aby poza ochroną przeciwsłoneczną pamiętać o intensywnym nawilżaniu tkanek i dbałości o barierę hydrolipidową naskórka. Z kolei osoby borykające się z chorobami zapalnymi skóry powinny pielęgnować ciało zgodnie z zaleceniami lekarza dermatologa.
Zastosowanie laserów na przebarwienia i plamy skórne
Beżowe czy nawet brązowe plamy pigmentacyjne nie muszą pozostawać na skórze na stałe. Jedną z metod pozwalających na ich rozjaśnienie lub całkowite usunięcie jest laseroterapia.
Stosuje się różne lasery, dobierane do stanu skóry i typu hiperpigmentacji. Emitują one energię o częstotliwości, która przenika do wybranej warstwy – w zależności od głębokości przebarwienia. Tam jest pochłaniana przez pigment i pod wpływem wzrostu temperatury prowadzi do jego rozbicia. Zabiegi tego typu nie tylko rozjaśniają istniejące przebarwienia, ale też stymulują odnowę biologiczną tkanek, poprawiają ich gęstość i redukują zmarszczki.
Rozjaśnianie hiperpigmentacji z pomocą peelingów
Pozytywne efekty zwłaszcza w przypadku płytkich przebarwień naskórkowych uzyskuje się również dzięki peelingom chemicznym i medycznym przeprowadzanym przez specjalistów. Zabiegi takie w różnym stopniu złuszczają komórki naskórka, a wraz z nimi barwnik odpowiedzialny za plamy pigmentacyjne.
Niektóre preparaty stosowane do peelingu nie tylko ingerują w suchy, zrogowaciały naskórek, ale też wykazują zdolność rozluźniania przestrzeni międzykomórkowych głębszych warstw skóry właściwej. Służą one także do stymulacji syntezy kolagenu i elastyny, zmiękczania i ujędrniania czy nawilżania. Po peelingu dochodzi więc nie tylko do wyrównania kolorytu skóry, ale też poprawy jej ogólnego wyglądu.
Źródła:
- Engler-Jastrzębska M., Kamm A.: Molekularne podstawy pigmentacji skóry. Etiologia i profilaktyka hiperpigmentacji. Kosmetologia Estetyczna 3, 2019, 8. https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/06/ke2019.3-1.pdf
- Pokora L.: Wiązki światła laserów i lamp IPL w kosmetologii i medycynie estetycznej. Kosmetologia Estetyczna 6, 2015, 4. https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2015.6-3.pdf
- Sadowska A., Kamm A.: Sposoby zapobiegania i niwelowania hiperpigmentacji skóry twarzy w gabinecie kosmetologicznym. Ocena aktualnego stanu wiedzy społeczeństwa. Kosmetologia Estetyczna 4, 2020, 9. https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2020/08/ke-2020-04-eng-kamm-sposoby-zapobiegania-i-niwelowania-hiperpigmentacji-sk%C3%B3ry-twarzy.pdf