Plamy barwnikowe wpływają negatywnie na wygląd. Zwykle jest to tylko problem estetyczny, ale zmiany takie mogą być konsekwencją wahań stężeń hormonów, zwłaszcza płciowych. Wiedz jednak, że jeśli na Twojej skórze pojawiają się przebarwienia hormonalne, możesz je leczyć. Dowiedz się więcej na temat ich i dostępnych metod ich redukcji!
Czym właściwie są przebarwienia hormonalne?
Przebarwienia są rodzajem zaburzeń pigmentacyjnych, objawiających się w postaci obszarów skóry o ciemniejszym odcieniu. Powstają, gdy na drodze melanogenezy (produkcji melaniny przez melanocyty) dochodzi do nieprawidłowości, które mogą dotyczyć zarówno wzmożonej produkcji pigmentu, jak i jego niewłaściwego transportu do wyższych partii skóry i nierównomiernego rozłożenia.
Powody nieprawidłowości takich zmian są różne i na ich podstawie określa się je różnymi nazwami. Jeśli istotną rolę w rozwoju hiperpigmentacji odrywa układ endokrynologiczny, mowa o przebarwieniach hormonalnych. Mogą one występować u osób w każdym wieku i obu płci, ale najczęściej dotyczą kobiet.
Jak hormony wpływają na pigment skóry?
Funkcjonowanie każdej komórki ciała zależne jest od układu hormonalnego. Dotyczy to również fibroblastów (komórek skóry) i melanocytów (komórek barwnikowych skóry). Pierwsze z nich odpowiadają za produkcję białek podporowych, elementów warunkujących jędrność (kolagenu, elastyny) czy kwasu hialuronowego zapewniającego tkankom nawilżenie.
Melanocyty natomiast wydzielają pigment, który wpływa na koloryt skóry oraz pochłania i rozprasza promieniowanie ultrafioletowe, chroniąc w ten sposób tkanki przed jego negatywnym działaniem. Do ich prawidłowego funkcjonowania niezbędny jest szereg witamin, minerałów i hormonów.
Największy wpływ na kondycję tkanek mają hormony płciowe – estrogeny i androgeny. Gdy ich ilość jest niedostateczna lub dochodzi do zaburzeń proporcji pomiędzy nimi, mogą pojawić się różne niedoskonałości, takie jak nadmierna suchość skóry, nadreaktywność gruczołów łojowych (przetłuszczanie się skóry), skłonność do powstawania zmian skórnych (wykwitów, trądziku), przedwczesne zmarszczki i utrata napięcia czy rumień i podrażnienia.
Częstą konsekwencją zaburzonego poziomu hormonów jest też omawiane pojawienie się przebarwień hormonalnych. Bezpośrednią przyczyną zmian pigmentacyjnych jest oddziaływanie hormonów na receptory komórkowe. Skutkuje to pobudzeniem melanocytów do wydzielania barwnika w nadmiernej ilości. Estrogen i progesteron uwrażliwiają skórę na działanie innych czynników, co skutkuje plamami hormonalnymi.
Co może odpowiadać za zaburzenia hormonalne?
Do zaburzeń układu endokrynologicznego może dochodzić w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, głównie wątroby, tarczycy, trzustki, przysadki mózgowej lub jajników. Przyjęło się nawet określać hiperpigmentacje na podstawie niektórych nazw narządów, stąd np. plamy tarczycowe czy wątrobowe. Są one jednak znane również jako plamy soczewicowate czy plamy starcze. Warto więc podkreślić, nie tego rodzaju zmiany nie muszą wynikać ze schorzeń i zwykle są konsekwencją ekspozycji na promieniowanie słoneczne.
Znacznie częściej przyczyny powstawania przebarwień nie mają podłoża chorobowego. Do zmian hormonalnych dochodzi w następstwie naturalnych stanów fizjologicznych, takich jak np. ciąża czy menopauza. Głównie u kobiet występuje rodzaj przebarwień nazywanych ostudą, inaczej melasmą lub chloasmą. Są to przebarwienia na twarzy pojawiające się symetrycznie w jej centralnej części – na czole, nosie i nad górną wargą, a także po bokach twarzy, głównie na kościach policzkowych. Jaśniejsze lub ciemniejsze plamy mogą występować także na szyi i dekolcie. Zwykle mają nieregularny kształt i wyraźne odgraniczone brzegi.
Plamy mogą być też powikłaniem potrądzikowym. W przebiegu tego schorzenia także mają miejsce wahania hormonalne. Jednak za przebarwienia po trądziku odpowiada również stan zapalny i sposób pielęgnacji, a nie same hormony.
Jako możliwe przyczyny przebarwień hormonalnych należy wymienić również stosowanie doustnej antykoncepcji, czy przyjmowanie niektórych leków wpływających na gospodarkę hormonalną. Zwiększone ryzyko plam na skórze może również wynikać z predyspozycji genetycznych.
Rola promieniowania w powstawaniu plam skórnych
Za odcień naszej skóry odpowiedzialna jest melanina, a za jej wzmożoną produkcję nadmierna ekspozycja na słońce. Hormony istotnie przyczyniają się do powstawania ciemnych plam, ale to udział promieniowania UV jest kluczowy. Przebarwienia hormonalne powstają więc nie tylko przez samo działanie hormonów, ale ich wpływ na większą wrażliwość komórek barwnikowych. Można im więc w dużym stopniu zapobiegać, stosując regularnie preparaty z wysoką ochroną SPF.
W przypadku przebarwień hormonalnych na skórze ważne jest sprawdzenie stanu zdrowia pod względem ewentualnych zaburzeń endokrynologicznych. Uregulowanie gospodarki hormonalnej może ograniczyć ryzyko pojawiania się kolejnych niedoskonałości.
Objawowo natomiast widoczne przebarwienia można rozjaśnić stosując domowe sposoby, obejmujące właściwą pielęgnację i specjalne preparaty dostępne w drogeriach i aptekach. Gdy to nie wystarcza, zmiany można usuwać z pomocą kosmetologii i medycyny estetycznej.
Zastosowanie lasera w redukcji plam na twarzy i ciele
Jedną z metod pozwalających pozbyć się przebarwień różnego pochodzenia, w tym hormonalnych, jest laseroterapia. Zabiegi z użyciem lasera tulowego są nieinwazyjne lub niskoinwazyjne. Polegają na emisji wiązki świetlnej, która niszczy pigment. Uszkodzone cząsteczki są kolejno wchłaniane przez układ odpornościowy. Natomiast zmiany naskórkowe mogą też zostać odparowane na drodze procesu ablacji.
Rodzaj zastosowanej metody zależy od indywidualnych wskazań, głównie rozległości i głębokości przebarwień, ale też typu cery oraz oczekiwań pacjenta. Plamy można usuwać punktowo, jak również przeprowadzić zabieg na większej powierzchni twarzy czy ciała, jednocześnie poprawiając gęstość skóry i redukując inne niedoskonałości, np. zmarszczki i bruzdy.
Specjalistyczne peelingi na przebarwienia hormonalne na twarzy
Kolejną metodą pozwalającą usunąć przebarwienia hormonalne na twarzy i innych partiach ciała są peelingi chemiczne i peelingi medyczne. Zabiegi z ich użyciem polegają na aplikacji gotowych preparatów, które dobiera się indywidualnie.
W zależności od ich składu i stężenia substancji aktywnych mogą one w różnym stopniu złuszczać naskórek i wnikać do głębszych warstw skóry. Z pomocą tej metody można rozjaśnić zwłaszcza naskórkowe plamy pigmentacyjne. Zabiegi przeznaczone są do różnych typów cery, w tym skóry wrażliwej.
Pozostałe sposoby na przebarwienia hormonalne
Hormonalne przebarwienia na skórze można rozjaśniać na wiele sposobów. Przykładami zabiegów pozwalających uzyskać jednolity koloryt cery są m.in.:
- mezoterapia mikroigłowa,
- osocze bogatopłytkowe,
- ultradźwięki,
- fale radiowe,
- egzosomy,
- zabiegi manualne,
- infuzję tlenową.
Źródła:
- https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2020/08/ke-2020-04-eng-kamm-sposoby-zapobiegania-i-niwelowania-hiperpigmentacji-sk%C3%B3ry-twarzy.pdf
- https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2015.6-3.pdf
- https://podyplomie.pl/dermatologia/29636,co-to-jest-ostuda
- https://podyplomie.pl/dermatologia/30542,ostuda-wplyw-zmian-hormonalnych-na-stan-skory