Brodawka – jedna definicja, wiele odmian

Brodawki to niewielkie zmiany występujące w obrębie skóry i błon śluzowych. Powstają w wyniku zarażenia wirusem HPV i mogą przyjmować różną postać, choć najczęściej są grudkowate i mają twardą oraz nierówną powierzchnię. Brodawki na ogół nie powodują dolegliwości bólowych, jednak zwykle usuwa się je ze względów estetycznych i w celu zapobiegania rozsiewowi zmian.

Czym są brodawki?

Brodawki są niewielkich rozmiarów naroślami, które występują na skórze i błonach śluzowych. Są twarde i odznaczają się nierówną i szorstką powierzchnią. Mają zróżnicowane barwy – od brązu, przez cielisty, różowy, aż po biały. Niekiedy w ich wnętrzu obserwuje się czarne punkciki. Powstające grudki nie są bolesne – wyjątek stanowią tu brodawki znajdujące się na podeszwach stóp, które po prostu powodują problemy z chodzeniem. Problem występowania brodawek skórnych dotyczy od 7 do 10% populacji, podczas gdy zmiany kliniczne spowodowane odmianami genitalnymi stwierdza się u 1% osób aktywnych seksualnie. Choć brodawki występują głównie u dzieci, to dotyczą także osób dorosłych, zwłaszcza leczonych immunosupresyjnie i zakażonych wirusem HIV.

Zmiany lokalizują się głównie na palcach, dłoniach i stopach, ale także na twarzy, szyi w okolicach pach, na owłosionej skórze głowy, języku, a także błonach śluzowych odbytu czy pochwy.

Przyczyny powstawania brodawek

Przyczyną powstawania brodawek jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego, czyli HPV (human papilloma virus). Obecnie znanych jest ponad 100 typów wirusa HPV, jednak spośród nich tylko część powoduje różne odmiany kliniczne brodawek wirusowych. HPV może powodować zmiany przednowotworowe i nowotwory złośliwe w obrębie skóry i narządów płciowych. Zauważa się, że niektóre osoby są szczególnie podatne na zakażenie wirusem HPV – zjawisku temu sprzyja obniżona odporność i zakażenie wirusem HIV. Infekcje powstają wówczas nawet przy niewielkich zakażeniach lub rankach powstałych na skórze.

Wśród innych czynników zwiększających ryzyko zakażenia HPV wyróżnia się m.in.:

• wspólne korzystanie z jednego ręcznika z osobą zakażoną,
• wkładanie butów osoby chorej (brodawki podeszwowe),
• niestosowanie obuwia ochronnego podczas korzystania z basenu, sauny, SPA,
• bezpośrednie kontakty seksualne z osobą zarażoną (drogą płciową przenoszone są często kłykciny kończyste),
• poród siłami natury przez zainfekowaną matkę (dziecko zaraża się podczas porodu).

Usuwanie i leczenie brodawek

Choć wiele brodawek wykazuje tendencje do samoistnego ustępowania, to jednak bardzo powszechne jest ich leczenie i usuwanie. Dlaczego? Brodawki rzadko ustępują w krótkim czasie, zwykle pozostają na skórze czy błonach śluzowych przez wiele miesięcy, a czasami nawet lat. Wyglądają bardzo nieestetycznie, a dodatkowo często się rozprzestrzeniają. Stąd pacjenci często podejmują próby leczenia farmaceutykami o działaniu keratolitycznym (kwas salicylowy, mlekowy, trójchlorooctowy), immunomodulującym (imikwimod, interferon alfa) i innymi. Przepisuje je dermatolog, oceniając podczas badania zaistniałe zmiany. Zwykle leczenie trwa dość długo i nie zawsze jest skuteczne. Brodawki można także usunąć chirurgicznie (łyżeczkowanie). Popularne metody usuwania brodawek to także wymrażanie ciekłym azotem (krioterapia), laseroterapia czy elektrokoagulacja. Znane są także metody alternatywne, np. sok z glistnika – jaskółcze ziele, stosowany na brodawki.

W Warszawskiej klinice Estell proponujemy naszym klientom usuwanie brodawek różnymi metodami.

Chirurgiczne usuwanie znamion

W Estell oferujemy klientom m.in. chirurgiczne usuwanie znamion, czyli zabiegi krioelektrochirurgiczne, które polegają na usuwaniu zmian skórnych przy użyciu prądu elektrycznego, wiązki laserowej lub plazmowej. Wybór odpowiedniej metody zależy od rodzaju zmiany, jej lokalizacji, a także rozmiarów. Zabiegi krioelektrochirurgiczne wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub stosując metody miejscowego chłodzenia. Połączenie prądu elektrycznego (lasera, plazmy) z odpowiednią metodą znieczulenia powoduje koagulację białka i odparowanie wody ze zmiany, w wyniku czego zmiana obumiera i odpada. Jednocześnie następuje zamknięcie naczyń krwionośnych, dzięki czemu zabieg jest właściwie bezkrwawy i bezpieczny. Krioelektrochirurgia pozwala zwykle na usunięcie zmian w całości, a jeśli zachodzi taka potrzeba, wycięta tkanka może być poddana badaniu histopatologicznemu.

Laseroterapia laserem frakcyjnym CO2

Skutecznym zabiegiem, który wykorzystuje się w klinice Estell dość szeroko, również przy usuwaniu zmian skórnych, jest laseroterapia przez laser frakcyjny CO2. Podczas zabiegu wiązka lasera jest kierowana na ściśle określone partie skóry powodując odparowanie tkanek (ablację). W ten sposób zmiana po prostu wysusza się i odpada od ciała. Dodatkowo wysoka temperatura podgrzewa skórę, tworząc w niej niewidoczne gołym okiem, niewielkie uszkodzenia. W ten sposób tkanki pobudzone są do regeneracji. Zwiększa się produkcja kolagenu, a skóra staje się bardziej jędrna i elastyczna. Co ważne, wiązka lasera działa punktowo i bardzo precyzyjnie, dzięki czemu nie narusza tkanki wokół usuwanej zmiany. Dlatego zabieg nie powoduje widocznych ran, a proces gojenia następuje w szybkim tempie.

Jakie są rodzaje brodawek? Czym są kurzajki?

Kurzajki to zwyczajowa i potoczna nazwa określająca brodawki, szczególnie te, które występują na dłoniach czy stopach. To jak wygląda kurzajka, zależy od miejsca jej lokalizacji, jednak zwykle kurzajka występuje w postaci szarożółtej brodawki o nierównej powierzchni, głębokiej i rozsianej. Usuwanie kurzajek jest wskazane ze względów estetycznych, ale także żeby uniknąć ich rozprzestrzeniania i umożliwić normalne funkcjonowanie – kurzajki na stopach mogą utrudniać chodzenie.

Klasyfikację brodawek można przeprowadzić na kilka sposobów, np. biorąc pod uwagę miejsce występowania zmian skórnych wyróżnia się:

• zmiany na palcach rąk i dłoniach,
• brodawki okołopaznokciowe,
• brodawki na twarzy,
• brodawki na języku oraz błonie śluzowej jamy ustnej i nosowej,
• zmiany na spojówkach,
• brodawki zlokalizowane na owłosionej skórze głowy,
• zmiany na stopach,
• brodawki płciowe występujące na błonie śluzowej narządów płciowych.

Warto podkreślić, że w literaturze fachowej wyróżnia się następujące kliniczne odmiany brodawek: brodawki zwykłe, płaskie, myrmecia, brodawki mozaikowe oraz weneryczne.

Brodawki zwykłe

W przypadku najbardziej rozpowszechnionych brodawek zwykłych najczęściej początkowo pojawia się jedna brodawka, a po kilku tygodniach zaobserwować można wysiew mnogich zmian w postaci grudek o nierównej powierzchni i wielkości od kilku do kilkunastu milimetrów. Zwykle w pierwszej fazie choroby brodawki mają kolor żółto-różowy, z czasem przybierając szarobrunatną barwę, często z czarnymi punktami. Brodawki zwykłe mają tendencje nie tylko do grupowania, ale także do zlewania się. Choć najczęściej pojawiają się na palcach (włącznie z okolicą paznokcia, a nawet pod płytką paznokciową), to lokalizują się także na łokciach, kolanach czy podeszwach stóp. Przebieg choroby jest często wielomiesięczny, jednak wykwity ustępują zwykle samoistnie wraz z upływem czasu. U dzieci około 2/3 brodawek znika w ciągu około 2 lat. Problemem mogą być brodawki u pacjentów z obniżoną odpornością – zmiany mogą utrzymywać się wiele lat i są trudne do leczenia.

Brodawki płaskie

Brodawki płaskie, nazywane również brodawkami młodocianych, ponieważ ich występowanie obserwuje się zwykle u dzieci i młodzieży, spowodowane są infekcją HPV typu 3 i 10. Zmiany są liczne oraz rozsiane, przyjmują kolor różowy, jasnożółty lub jasnobrązowy. Mają postać spłaszczonych grudek, które nieco tylko wystają nad powierzchnię skóry. Mogą być chropowate albo gładkie, a ich lokalizacja to zwykle podbródek, czoło, szyja czy grzbiety rąk. Ich wielkość waha się od 1 do 3 mm. Warto podkreślić, że łatwo przenoszą się podczas golenia, a także na skutek drapania – powstają wówczas charakterystyczne, liniowe układy zmian.

Brodawki płaskie są oporne na leczenie i mogą utrzymywać się wiele lat, jednak mają tendencję do samoistnego ustępowania. Proces ten przebiega w charakterystyczny sposób: wszystkie brodawki ulegają zaczerwienieniu i obrzęknięciu, a następnie w ciągu kilku tygodni znikają.

Brodawki myrmecia i mozaikowe

Obie odmiany brodawek podeszwowych występują często i są szeroko rozpowszechnione na całym świecie. Brodawki myrmecia wywołane są przez wirus HPV-1 i zlokalizowane na podeszwach stóp. Mają głęboką postać okrągłych żółtaworóżowych, szorstkich zmian i są bolesne, a także bardzo zakaźne. Nazywane są również zakażeniami basenowymi, ponieważ często przyczyną infekcji jest chodzenie bosymi stopami w pomieszczeniach basenowych, saunach itp. Myrmecia mogą pojawiać się również na rękach i w okolicach paznokci. Ponieważ przebycie zakażenia HPV-1 pozostawia odporność, rzadko dochodzi do powtórnego zakażenia. Myrmecia ustępują samoistnie w charakterystyczny sposób: wszystkie występujące brodawki zmieniają kolor na czarny, a podeszwa ulega silnemu zaczerwienieniu. Następnie brodawki ustępują.

Brodawki mozaikowe występują rzadziej. Wywołuje je HPV-2, ten sam, który powoduje powstawanie brodawek zwykłych. Zmiany są niewielkie, słabo widoczne i zlokalizowane w powierzchniowych warstwach skóry. Ten rodzaj brodawek nie wykazuje tendencji do samoistnego ustępowania, jednak zauważa się, że po leczeniu kilku brodawek, pozostałe zmiany ustępują już samoistnie.

Brodawki łojotokowe

Brodawki łojotokowe to łagodne zmiany naskórka, których przyczyna powstawania nie jest znana. Mają postać okrągłych, grudkowatych i wypukłych narośli z zagłębieniami na wierzchu – w tych zagłębieniach gromadzi się sebum i zrogowaciały naskórek, powodując ich chropowatość. Problem brodawek łojotokowych dotyczy osób po 30 roku życia i występuje częściej wraz z wiekiem, dlatego zmiany te często nazywane są również brodawkami starczymi. Również ten typ brodawek usuwamy w Warszawskiej klinice Estell ze względów estetycznych, bo warto nadmienić, że łojotokowych brodawek nie wywołuje wirus HPV i nie są one zakaźne.