4 min
Powierzchnia skóry bardzo rzadko jest idealnie gładka. Pojawiają się na niej różne zmiany – pieprzyki, kurzajki, przebarwienia. Zaburzeniem łagodnym, ale zwykle uciążliwym ze względów estetycznych, jest brodawka łojotokowa. Zmiana taka często pojawia się u osób po 30. roku życia. Ma charakter nowotworowy, ale jest niegroźna. Niemniej może zostać pomylona z innymi zaburzeniami, dlatego warto dowiedzieć się więcej na jej temat!
Czym jest brodawka łojotokowa i na jakich partiach ciała może się pojawić?
Brodawka łojotokowa to skórna i łagodna zmiana o charakterze nowotworowym, co wynika z faktu nieprawidłowego rozrostu komórek. Zaburzenia takiego nie należy jednak mylić z groźnym rakiem. Tkanka rośnie w sposób niekontrolowany, ale nie niesie to ze sobą poważnych skutków zdrowotnych. Nie zawsze więc nowotwory są groźne, ale nawet pomimo ich łagodnego charakteru warto je sprawdzać.
Brodawka łojotokowa to najczęściej występująca zmiana nowotworowa. Pojawia się głównie u osób po 30. roku życia, a częstotliwość powstania schorzenia wzrasta wraz z upływem czasu. Z tego powodu zmiany takie bywają określane jako brodawki starcze. Szacuje się, że większość dojrzałych osób ma przynajmniej jedną lub dwie takie zmiany. W wielu przypadkach pojawiają się one na tułowiu, ale mogą tworzyć się także twarzy, owłosionej skórze głowy i kończyn.
Jak może wyglądać brodawka łojotokowa?
Brodawka łojotokowa wywodzi się z wierzchnich warstw skóry. Oznacza to, że gromadzą się w niej komórki sebum i zrogowaciałego naskórka odpowiadające za chropowatą powierzchnię. Zwykle jest to zmiana niewielka, mająca średnicę ok. milimetra. Może jednak ulegać znacznemu przerostowi i osiągać większe rozmiary. Najczęściej jest wypukła, wyraźnie odstająca ponad powierzchnię skóry z zagłębieniem w centralnej części.
W większości przypadków wykwit ma kolor skóry. Spotykane są też jednak zmiany jasnobrązowe, brązowe i brunatne. Zwykle proces rozwoju brodawki jest postępujący. Oznacza to, że rozpoczyna się on od powstania niewielkiej, płaskiej zmiany cielistej, która wraz z upływem czasu przeobraża się w zmianę bardziej widoczną, wyraźnie odgraniczoną od zdrowej skóry. Na powierzchni brodawek hiperkeratotycznych raczej nie ma włosów.
Zmianom takim nie towarzyszą dolegliwości bólowe. Wyjątkiem są brodawki zlokalizowane na newralgicznych partiach ciała, które mogą ulegać podrażnieniom np. przez zbyt obcisłą odzież. Tarcie i nacisk na wystające fragmenty niekiedy powodują tkliwość, dyskomfort, ból, a nawet krwawienie.
Jakie są najczęstsze przyczyny powstawania takich zmian?
Jak do tej pory dokładne przyczyny tworzenia się brodawek łojotokowych nie zostały wyjaśnione. Wiadomo jedynie, że częstotliwość ich występowania wzrasta wraz z wiekiem. Mogą mieć one związek także z nadmierną i długotrwałą ekspozycją na słońce. Zarówno częste opalanie, jak i korzystanie z solarium oraz zapominanie o protekcji UV może zwiększać ryzyko ich pojawienia się w późniejszych latach życia. Najbardziej prawdopodobna hipoteza wskazuje, że mogą one mieć podłoże genetyczne.
Czy tego rodzaju brodawką można się zarazić?
Wykluczono udział czynników zakaźnych – wirusów, bakterii czy grzybów. Są to więc zmiany, którymi nie można się zarazić. Niekiedy jednak bywają one mylone z brodawkami wywoływanymi przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), które przenoszą się przez bliski kontakt z osobą chorą.
Co w tworzeniu się brodawek łojotokowych powinno zaniepokoić?
Poza schorzeniami obejmującymi powierzchnię skóry zmiany tego rodzaju w rzadkich przypadkach bywają manifestacją chorób ogólnoustrojowych. Pojawienie się licznych brodawek w krótkim czasie niekiedy wskazuje na toczący się w organizmie proces nowotworowy. Do występowania brodawek predysponują m.in. zmiany złośliwe w obrębie żołądka, jelita grubego, płuc i układu krwionośnego. Jeśli więc zauważysz wzmożone tworzenie się brodawek łojotokowych, udaj się do lekarza.
Jak odróżnić brodawkę łojotokową od innych zmian i czerniaka?
Brodawka łojotokowa to łagodna zmiana, która nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Zwykle jest to problem estetyczny. Trzeba jednak pamiętać, że zmiany wirusowe i groźne, takie jak na przykład czerniak (nowotwór złośliwy), w początkowym etapie rozwoju mogą je przypominać. Często trudno odróżnić brodawkę łojotokową od innych zmian skórnych, co wynika z jej niespecyficznego, różnego w każdym przypadku wyglądu.
Na pierwszy rzut oka brodawka może nie wzbudzać niepokoju swoim wyglądem. Samokontrola jest w tym przypadku szczególnie istotna. Pamiętaj, że każda zmiana na skórze, w której ulega modyfikacji jej kolor, kształt, wielkość, powinna być skonsultowana ze specjalistą. Brodawki zwykle rosną, dlatego w ramach profilaktyki warto je diagnozować. Jeśli widzisz takie zmiany na swoim ciele, umów się na wizytę z lekarzem. Może on wykonać badanie dermatoskopowe pozwalające na ocenę zmiany w dużym powiększeniu. W razie potrzeby specjalista zaleci odpowiedni sposób postępowania.
Czy można usunąć takie zmiany skórne metodami farmakologicznymi?
W przypadku podejrzenia powstania na ciele brodawek warto udać się do dermatologa. Lekarz po wykluczeniu groźnych przyczyn zaleci najlepszą metodę leczenia zmian skórnych. Jedną z opcji jest zastosowanie środków farmakologicznych. Są to preparaty zawierające substancje o działaniu złuszczającym, głównie na bazie kwasu salicylowego. Ich regularne stosowanie prowadzi do usunięcia zmiany. Takie leczenie okazuje się skutecznie głównie przy niewielkich brodawkach. Brodawka powinna obumrzeć po maksymalnie kilku miesiącach.
Na czym polega laseroterapia do usuwania brodawek?
Brodawki, które nie niosą ryzyka zezłośliwienia, można usuwać laserowo. Stosuje się urządzenia, które emitują wiązkę światła o częstotliwości oddziałującej na wybrane warstwy tkanek. W przypadku brodawek zwykle są to lasery, które prowadzą do złuszczenia ich struktury poprzez odparowanie znajdujących się w nich cząsteczek wody. Do usunięcia brodawki łojotokowej dochodzi w wyniku wybiórczego, termicznego oddziaływania na ich komórki.
Usuwanie narośli skórnych elektrokoagulacją i krioterapią
W strukturze brodawki głównym elementem są białka budulcowe. Można je zniszczyć za pomocą prądu zmiennego. Prowadzi on do koagulacji białek, czyli ich ścięcia pod wpływem wzrostu temperatury. Naruszone komórki brodawki ulegają kolejno wchłonięciu, a defekt zanika.
Co ciekawe, komórki skórne stanowiące brodawki są wrażliwe także na niską temperaturę. Do ich usuwania stosuje się więc również krioterapię, potocznie określaną jako „wymrażanie”. Zabieg taki przeprowadza się z pomocą ciekłego azotu. Zamrożona brodawka obumiera i po jakimś czasie odpada.
Leczenie brodawki łojotokowej przez łyżeczkowanie
W niektórych przypadkach, gdy zmiany skórne mają duże rozmiary, zaleca się zabieg chirurgiczny. Wykonywane jest tzw. łyżeczkowanie, które polega na mechanicznym usunięciu brodawki za pomocą łyżeczki dermatologicznej. Procedurę przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Niekiedy zabieg prowadzi do powstania blizny. Jest to jednak metoda preferowana, jeśli dana zmiana ma wątpliwy charakter i powinna zostać poddana dodatkowym badaniom histopatologicznym.
Źródła:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545285/
- https://www.termedia.pl/Skin-ageing-increasing-in-menopausal-period,4,2412,1,1.html
- http://www.radoslawspiewak.net/2011-9.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/103487,postepowanie-w-przypadku-brodawki-lojotokowej
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/109866,czy-brodawka-lojotokowa-moze-sie-uzlosliwic
