Poradnik życia z hirsutyzmem – jak zadbać o swoją skórę?

Wiele kobiet lubi mieć idealnie gładkie ciało ze względów estetycznych, ale też dla własnego komfortu. Partie, na których włosy nie są pożądane, zwykle łatwo można wygładzić dzięki tradycyjnym metodom depilacji. Większym problemem jest natomiast utrzymanie pięknej skóry w przypadku, gdy u płci żeńskiej pojawia się owłosienie tam, gdzie naturalnie nie powinno go być. Jest to hirsutyzm – kobiece zaburzenie polegające na tym, że grube i gęste włosy rosną w miejscach typowych dla mężczyzn. Dowiedz się więcej na ten temat!

Czym jest hirsutyzm i u kogo występuje ten problem?

Różnice pomiędzy płciami są naturalne. Jedna z nich dotyczy objętości i lokalizacji owłosienia – u kobiet większa powierzchnia ciała pozbawiona jest włosów lub są one mało widoczne. Gdy u pań pojawia się włosy w miejscach typowych dla mężczyzn, mowa właśnie o hirsutyzmie, czyli nadmiernym owłosieniu nad górną wargą, na brodzie, karku, klatce piersiowej, wokół brodawek sutkowych, na plecach, wewnętrznej części ud czy brzuchu.

Bezpośrednią przyczyną tego schorzenia są zaburzenia hormonalne, a dokładniej podwyższony poziom androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, np. testosteronu. Przypadłość ta może dotyczyć kobiet w różnym wieku i stanie fizjologicznym – w okresie pokwitania, dojrzałym czy w czasie ciąży. Jeśli nie udaje się ustalić wyraźnej przyczyny, jest to hirsutyzm idiopatyczny. Wówczas nie stwierdza się zwiększonego stężenia androgenów, a objawy zwykle są słabo nasilone. Problem ten dotyczy głównie kobiet w wieku dojrzałym.

Jakie są możliwe przyczyny hirsutyzmu?

Zwiększony poziom androgenów u kobiet może być następstwem czynników związanych ze stylem życia, jak i objawem poważnych chorób wpływających na gospodarkę hormonalną. Wówczas jest to hirsutyzm wtórny, którego możliwe przyczyny to m.in.:

• zespół policystycznych jajników,
• guzy jajników,
• wrodzony przerost nadnerczy,
• zespół Cushinga,
• choroby tarczycy,
• silny stres,
• menopauza,
• stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
• insulinooporność i cukrzyca typu 2,
• przyjmowanie niektórych leków.

Możliwe objawy hirsutyzmu i schorzeń za niego odpowiedzialnych

Najbardziej charakterystycznym objawem hirsutyzmu jest nadmierne owłosienie typu męskiego na wspomnianych partiach ciała, na których u płci żeńskiej powinny występować tylko drobne, słabo widoczne mieszki włosowe. Są to obszary androgenowrażliwe, co oznacza, że wzrost włosów na nich regulowany jest przez hormony. Zdarza się jednak (zwłaszcza gdy wysoki poziom męskich hormonów jest objawem chorób), że pojawiają się inne symptomy. Są to m.in.:

• nieregularnie miesiączki,
• nadwaga i otyłość,
• wahania nastroju.

Zarówno u kobiet w okresie dojrzewania, które dopiero zaczęły miesiączkować, jak i u pań dojrzałych mogą też występować poważne oznaki tzw. wirylizacji, czyli nasilonych symptomów wynikających z nadmiaru androgenów. Wśród nich wymienia się głównie:

• łysienie typu męskiego,
• przerost łechtaczki,
• męską budowę sylwetki,
• zmniejszenie gruczołów piersiowych i macicy,
• obniżony ton głosu,
• zmiany trądzikowe.

Hirsutyzmowi często towarzyszą inne objawy, ale może być to także odosobniona przypadłość, przy której nie stwierdza się przyczyn chorobowych. Jeśli jednak występuje jeden bądź kilka symptomów dodatkowych, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Na czym polegają diagnostyka i leczenie hirsutyzmu?

Kanony piękna i odczucia względem gładkości ciała są sprawą bardzo indywidualną. Ten sam stopień owłosienia dla jednych jest naturalny, a dla innych staje się problemem. Do oceny prawdopodobieństwa hirsutyzmu służy skala Ferrimana-Gallweya. Składa się ona z czterech stopni, które obejmują sumę punktów zbieranych na podstawie stwierdzenia owłosienia na poszczególnych partiach ciała. W ramach diagnostyki niezbędne jest też przeprowadzenie badań hormonalnych określających poziom androgenów w organizmie kobiety (badania krwi), a niekiedy także badań obrazowych, zwłaszcza przy podejrzeniu zmian o charakterze nowotworowym, np. USG, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego.

Dopiero po zdiagnozowaniu przyczyn hirsutyzmu można opracować indywidualny plan leczenia farmakologicznego. Niekiedy wskazane jest też leczenie operacyjne. Z kolei hirsutyzm polekowy wymaga odstawienia leków odpowiadających za objawy i ich zamiany na inne.

Hirsutyzm to problem zdrowotny, ale też psychiczny i estetyczny. W ramach leczenia tej przypadłości u kobiet bardzo ważne są także metody służące do łagodzenia objawów – usuwania owłosienia i pielęgnacji często podrażnionej skóry.

Z jakim problemami skórnymi wiąże się występowanie hirsutyzmu?

W przypadku wystąpienia hirsutyzmu podstawą jest leczenie przyczynowe. Można wyleczyć hirsutyzm, eliminując jego źródło (w przypadku schorzenia wtórnego). Z kolei leczenie przypadłości idiopatycznej ogranicza się na łagodzeniu objawów.

Zwykle pomimo właściwego postępowania już wyrośnięte włosy nie znikają. Co więcej, wcześniej prowadzone próby ich usuwania, np. maszynkami do golenia, woskami czy depilatorami elektrycznymi, często pozostawiają po sobie konsekwencje w postaci podrażnień, przebarwień, pogrubienia powierzchni skóry, wrośniętych włosków czy wykwitów. Ponieważ często hirsutyzm dotyczy twarzy i innych widocznych partii ciała, powikłania estetyczne są dużym problemem. Może im towarzyszyć wysuszenie skóry, świąd i ogólny dyskomfort.

Jak dbać o skórę przy nadmiarze owłosienia? Pielęgnacja i dieta

W łagodnej postaci hirsutyzmu można, ale nie trzeba, godzić się z nadmiernym owłosieniem. Istnieje wiele metod usuwania włosów. Niestety stale poddawana depilacji skóra może ulegać podrażnieniom i wymaga troskliwej pielęgnacji. Należy więc pamiętać o jej systematycznym nawilżaniu i natłuszczaniu, a także ochronie przeciwsłonecznej. Lekarz może też przepisać specjalne maści i kremy spowalniające wzrost włosów. Nie usuwają one jednak tych już istniejących. Wskazane są też delikatne peelingi, które zmniejszają ryzyko wrastania włosów i tworzenia się nieestetycznych krost.

Kondycję skóry może poprawić także zdrowa dieta. Przede wszystkim zaleca się wypijanie dużej ilości wody. Ponadto warto sięgać po świeże owoce i warzywa bogate w substancje antyoksydacyjne. Unikać natomiast należy używek i wysokoprzetworzonej żywności.

Depilacja laserowa na nadmierne owłosienie u kobiet

Alternatywą dla bolesnych i dających krótkotrwałe efekty tradycyjnych metod usuwania owłosienia jest depilacja laserowa (epilacja). Zabiegi takie wykonuje się w seriach, podczas których wybrany obszar ciała jest naświetlany wiązką energii odpowiedniej do koloru włosów i fototypu skóry. Każdy włos będący w fazie czynnego wzrostu ulega trwałemu usunięciu, ponieważ generowana energia cieplna niszczy jego wewnętrzną strukturę – mieszek włosowy wraz z macierzą.

Ilość sesji i rodzaj zastosowanego urządzenia dobiera się indywidualnie. Zabiegi laserowe przy hirsutyzmie mogą być wykonane praktycznie na każdym typie skóry i dowolnym obszarze ciała, w tym na delikatnych partiach twarzy. Efekty są trwałe, więc w późniejszym czasie można zrezygnować z innych metod golenia i cieszyć się gładką skórą o wiele łatwiejszą w pielęgnacji.

Źródła:

1. Prędota A., Imko-Walczuk B.: Eflornityna – nowe możliwości leczenia hirsutyzmu i hipertrichozy. Opis przypadku i przegląd piśmiennictwa. Przegląd Dermatologiczny 2012/6. https://www.termedia.pl/Eflornithine-new-possibilities-in-treatment-of-hirsutism-and-hypertrichosis-,56,20044,0,1.html
2. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/168996,hirsutyzm-zespol-hiperandrogenizacji
3. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.26.
4. https://podyplomie.pl/dermatologia/18122,hirsutyzm-zazwyczaj-nie-choroba-a-jednak-klopot
5. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/169200,hipertrychoza-nadmierne-owlosienie